کمبود منابع مالی و سرمایه در گردش اگرچه یکی از موضوعاتی است که همواره از سوی تولیدکنندگان کشور به عنوان چالش اصلی صنعت بیان می‌شود، اما واقعیت این است که امروز مشکل کشور کمبود نقدینگی نیست بلکه مدیریت غلط منابع مالی است که باعث شده بخش‌های مولد در کشور شرایط خوبی را تجربه نکنند. دکتر «افشار فتح‌اللهی» مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری بانک ملی(آینده پویا) که تجربه مدیریت طرح‌ها و تامین مالی وزارت صمت را در کارنامه فعالیت خود دارد، معتقد است طی سال‌های اخیر مدیریت منابع مالی به درستی انجام نشده است. بنابراین همچنان نقدینگی‌های سرگردانی در جامعه وجود دارند که باید به مسیر درستی هدایت شوند.
در این راستا و از آنجا که در زمینه تامین مالی بنگاه‌های تولیدی، توقعات زیادی هم از بانک‌ها وجود دارد، با دکتر فتح‌اللهی به گفت‌وگو نشستیم تا نظر او را در مورد میزان تعامل بانک‌ها با واحدهای تولیدی جویا شویم. در ادامه گفت‌وگوی روزنامه «جهان‌صنعت» با مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری بانک ملی (آینده پویا) را می‌خوانید:
- با توجه به اینکه شما تجربه مدیریت طرح‌ها و تامین مالی وزارت صمت را در کارنامه فعالیت خود دارید، فکر می‌کنید در حال حاضر چطور باید مشکل کمبود منابع مالی و سرمایه در گردش واحدهای تولیدی را حل کرد؟
واقعیت این است که ما در کشور مشکل کمبود منابع مالی نداریم بلکه مشکل اصلی، مدیریت غلط منابع مالی در کشور است؛ به این معنا که در طی سال‌های اخیر نتوانستیم به درستی مدیریت منابع مالی کشور را انجام دهیم. به همین دلیل همچنان حجم نقدینگی موجود در دست مردم زیاد است، اما متاسفانه سازوکاری ایجاد نشده است که به حوزه تولید سرازیر شود. حتی گاهی به این نقدینگی به عنوان یک تهدید نیز نگاه می‌شود در حالی که این وضعیت، فرصت بسیار مناسبی را برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی در اختیار ما قرار می‌دهد.
اما به هر حال در صورتی که نتوانیم این نقدینگی‌های سرگردان یا به اصطلاح پول‌های داغ را به جهات درستی هدایت کنیم، این منابع مالی از بازارهای غیرمولد از جمله طلا، ارز، سکه، خودرو و... سر در می‌آورد، چرا که از یک سو مردم نگران سرمایه‌های خود هستند و از سوی دیگر هیچ کانال مشخص و رسمی برای مدیریت این منابع تعریف نشده است. بنابراین لازم است در شرایط کنونی با برنامه‌ریزی درست، سر‌و‌سامانی به بحث منابع مالی بدهیم. در گام ابتدایی باید بازار سرمایه به محلی امن و قابل اعتماد برای مردم تبدیل شود. در همه جای دنیا نیز سرمایه‌های خرد مردم از محل بورس و بازار سرمایه سازماندهی می‌شود و به سمت بنگاه‌های تولیدی و صنعتی هدایت می‌شود. بنابراین هم باید با تمرکز بر این حوزه‌ها شرایطی را ایجاد کنیم که نقدینگی موجود به محل درستی برود و هم برای تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و در جهت سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مولد کشور هزینه شود.
- در حال حاضر میزان تعامل بانک‌ها با واحدهای تولیدی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا این وظیفه بانک‌ها و هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری نیست که در شرایط بحرانی اقتصاد به کمک بخش‌های مولد بیایند و برای ماندگاری آنها در بازار تلاش کنند؟
همیشه نقدهای زیادی به سیستم بانکی وجود دارد که بانک‌ها پشتیبانی لازم را از بخش صنعت و تولید انجام نمی‌دهند در صورتی که واقعا در دنیا اینطور نیست؛ در واقع نباید توقع داشت که همه نیاز مالی بنگاه‌ها را بانک‌ها تامین کنند، چرا که سیستم بانکی نیز یک توانایی و ظرفیت مشخص دارد. به عقیده بنده با تمام نقدهایی که نسبت به بانک‌ها وجود دارد، اما آنها تاکنون پشتیبانی لازم از واحدهای تولیدی را انجام داده‌اند. در این راستا باید تمام بار تامین مالی واحدهای تولیدی از دوش بانک‌ها برداشته شود و در این زمینه بازار سرمایه بتواند بیشتر ایفای نقش کند تا به این ترتیب افرادی که سرمایه خرد دارند نیز بتوانند در منافع و سود حاصل از فعالیت‌های مولد در کشور، سهیم باشند. بازار سرمایه یک ظرفیت موازی و کاملا قابل اتکا در نظام اقتصادی کشور است که می‌تواند پشتیبانی لازم را از صنعت انجام دهد .
- به گفته اقتصاددانان، سرمایه‌گذاری در کشور سال به سال وخیم‌تر می‌شود. به این ترتیب باید در آینده شاهد رشد بیکاری و رشد فقر در کشور باشیم. نظر شما در این خصوص چیست و چه پیشنهادی برای جذب سرمایه‌گذاران و رشد سرمایه‌گذاری در کشور دارید؟
بنده این موضوع را تایید نمی‌کنم که سرمایه‌گذاری در کشور وضعیت وخیمی دارد یا رو به رشد نیست؛ شاید رشد سرمایه‌گذاری در کشور قابل‌قبول نباشد، اما همین حالا سرمایه‌گذاری‌های خوبی در حال انجام است. هم در داخل کشور و هم در منطقه خاورمیانه بازار مصرفی خیلی مناسبی وجود دارد که کالاهای ایرانی می‌توانند به خوبی از آنها استفاده کنند. این در حالی است که هر جا و در هر واحد صنعتی‌ای که سرمایه‌گذاری مناسبی انجام شده و از تکنولوژی روز کمک گرفته شده است، بازار صادراتی خوبی نیز ایجاد شده که به هیچ وجه در معرض خطر هم نیستند.
اما در حوزه‌هایی که سرمایه‌گذاری ناشیانه انجام شده و به جای استفاده از ماشین‌آلات به‌روز و تکنولوژی‌های جدید از تکنولوژی‌های دست‌چندم کشورهای دیگر استفاده شده است، تولید کالاها نیز رقابت‌پذیر نبوده و نتوانسته در بازارهای جهانی سهمی را به خود اختصاص دهد.
بنابراین بنده اعتقاد دارم که باید سرمایه‌گذاری‌ها به سمت درستی هدایت شود. در گذشته و در برخی دولت‌ها منابع مالی تحت عنوان بنگاه‌های زود‌بازده توزیع شد اما از آنجا که هدفمند نبود، به سوی رشته فعالیت‌هایی رفت که هم رقیب یکدیگر شدند و هم اولویت کشور برای سرمایه‌گذاری نبودند. این در حالی است که اگر استفاده خوبی از منابع مالی و تکنولوژی انجام شود، می‌توانیم تولید رقابت‌پذیر داشته باشیم. از جمله این حوزه‌ها که در حال حاضر در اولویت سرمایه‌گذاری در کشور قرار دارد می‌توان به بخش معدن و صنایع معدنی اشاره کرد که مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز قرار دارد و می‌تواند جایگزین خیلی خوبی برای نفت باشد. متاسفانه در این حوزه سرمایه‌گذاری قابل قبولی انجام نمی‌شود.
به‌طور کلی اگر سرمایه‌گذاری در حوزه‌های اولویت‌دار کشور اتفاق بیفتد، حتما می‌تواند به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک کند و برای سرمایه‌گذار نیز منافع مناسبی را به دنبال داشته باشد.
- با توجه به اینکه به گفته کارشناسان اقتصادی، مهار تورم در گرو رشد تولید است، دولت چطور می‌تواند صنایع کشور را از زیاندهی کنونی خارج کند و شرایطی را ایجاد که آنها نگران موضوعاتی همچون محدودیت‌های انرژی نباشند؟
متاسفانه ما باید این واقعیت را بپذیریم که طی سال‌های گذشته به اندازه کافی در حوزه انرژی سرمایه‌گذاری نکردیم. آن هم با وجود آنکه میزان مصرف در کشور همیشه رو به رشد بوده و از حالا به بعد نیز این روند صعودی قابل پیش‌بینی است.
این خلاء در کشور وجود دارد و دولت نیز برنامه‌هایی را در این خصوص در دستور کار دارد، اما باید طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، بر موضوع نیروگاه‌های هسته‌ای برای تولید برق تمرکز کرد. صنایع کشور به صورت بالقوه شرایطی دارند که می‌توانند در بازارهای منطقه‌ای اثر‌گذار باشند. همچنین نیروی متخصص توانمند زیادی داریم که برای فعالیت در حوزه تولید پشتکار و انگیزه دارند و در زمینه انرژی نیز می‌توانند با تمرکز بر حوزه‌های دانش‌بنیان و فناوری‌های روز دنیا، اقدامات اساسی انجام دهند. اما در این راستا لازم است دولت موانع را برطرف کند و روان‌سازی انجام دهد. در واقع لازم نیست دولت در این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کند، بلکه می‌تواند با فضا دادن به بخش خصوصی که توان و تخصص این کار را دارند، بسترهای لازم را مهیا کند.
موانعی که در حوزه بوروکراسی اداری، واردات مواد اولیه و صادرات وجود دارد، باید هرچه زودتر حل شود. همچنین محدودیت‌های حوزه انرژی، قوانین دست‌و‌پا گیر و ضوابطی که مانع فعالیت بخش خصوصی می‌شود، باید توسط دولت مدیریت شود. بخش خصوصی و نیروی متخصص در کشور کاملا توانایی حضور و بروز در اقتصاد بین‌المللی را دارند و در ارتباط با وجود نیروهای جوان و متخصص در ایران، رقیبی نداریم. بنابراین باید از این ظرفیت‌ها و همچنین ظرفیت‌های منطقه‌ای استفاده کنیم تا شرایط تولید در کشور به مراتب بهتر از شرایط فعلی باشد و توسعه اقتصادی را رقم بزند.
- لطفا در مورد حوزه فعالیت‌های هلدینگ سرمایه‌گذاری بانک ملی (آینده پویا) توضیحاتی را ارائه دهید.
شرکت مدیریت طرح و توسعه آینده پویا به عنوان یک هلدینگ چند‌رشته‌ای، زیرمجموعه بانک ملی ایران است و در حوزه‌های مختلف از جمله داروسازی، کشاورزی، خدماتی، صنعتی و ساختمانی فعالیت می‌کند. همچنین وظیفه اصلی این شرکت ارزش‌آفرینی پایدار برای ذی‌نفعان از طریق تثبیت مالکیت، ارتقای بهره‌وری و بهبود عملکرد شرکت‌ها به ویژه در شاخص‌های سودآوری و در نهایت تسریع فرآیندهای مبتنی بر واگذاری و خروج از بنگاه‌های تحت مالکیت با توجه به الزامات قانونی و تکالیف ابلاغی است.
- مجموعه شما در راستای تحقق شعار سال جاری یعنی مهار تورم و رشد تولید چه برنامه‌هایی را در دستور کار قرار داده است؟
حرکت در مسیر سیاست‌های کلی نظام و منویات مقام معظم رهبری، شالوده اصلی کلیه فعالیت‌های هلدینگ و شرکت‌های تابعه بوده است. از طرفی رشد تولید، ماموریت هر بنگاه اقتصادی و انتفاعی بوده که در کنار منافع ملی، موجب ایجاد منافع اقتصادی برای سهامداران می‌شود. در این راستا سیاست‌های رشد تولید به شرکت‌های تابعه ابلاغ و در بودجه مصوب شرکت‌ها پیش‌بینی شده است.
- آیا در حال حاضر با توجه به مشکلات موجود در حوزه اقتصاد و صنعت، شرکت‌های زیرمجموعه این هلدینگ با حداکثر ظرفیت کار می‌کنند؟
ظرفیت تولید شرکت‌های تابعه این هلدینگ، متناسب با قدمت واحدهای تولیدی و همچنین شرایط اقتصادی و تولیدی کشور به ویژه در حوزه تامین انرژی قابل‌قبول است، اما با ظرفیت اسمی فاصله دارد. در مجموع رشد تولید و استفاده حداکثری از ظرفیت واحدها روندی صعودی داشته و با توجه به مجموعه اقدامات انجام شده، انتظار می‌رود بهبود چشمگیری را در این حوزه شاهد باشیم.
- کدام یک از شرکت‌های زیرمجموعه در بازار سرمایه حضور دارند و میزان سودآوری آنها چگونه است؟
در حال حاضر از بین شرکت‌های کنترلی مالکیتی در اختیار، دو شرکت سرمایه‌گذاری شفا‌دارو و کارخانجات صنعتی و تولیدی اتمسفر وارد بازار سرمایه شده‌اند. همچنین فرآیندهای قانونی در خصوص ورود دو شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی و صنایع چوب مازندران به بازار سرمایه انجام شده است به‌طوری که این شرکت‌ها در مراحل پایانی پذیرش هستند و انتظار می‌رود در سال 1402 عرضه اولیه آنها انجام شود. البته سرمایه‌گذاری‌های مناسبی نیز در برخی دیگر از شرکت‌های بورسی رخ داده است. همچنین سودآوری شرکت‌های تابعه به ویژه شرکت‌های بورسی از روند صعودی مناسبی برخوردار است.
دریافت صفحه با کد QR